Bu kitabın amacı ülkemizde, özel gereksinimleri olan çocukların izlenmesi, değerlendirilmesi, gereksinimleri olan hak ve hizmetlere ulaştırılması için geliştirilecek olan tüm sistemlere, politikalara ve bu alanda çalışan uzmanlara kaynak oluşturmaktır. Ülkemizde “Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik”in yürürlüğe konulması; Sağlık Bakanlığı’nın 26/11/1997 tarihli ve 22480 sayılı yazısı üzerine, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Kanun, 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı Kanun, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Kanun ile 181 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre, Bakanlar Kurulu’nca 6/2/1998 tarihinde kararlaştırılmıştır (Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 18 Mart 1998 - Sayı: 23290). Yaklaşık onbeş yıldır ana yapısı değişmeden yürürlükte olan ve 2006, 2010, 2012 yıllarında temelinde değişiklikler yapılmaksızın yayınlanan Yönetmelik, toplumumuzun yaklaşık onda birini oluşturan özel gereksinimleri olan (engelleri olan) erişkin, ergen ve çocukların hak ve hizmetlere ulaşımında “pasaport” niteliği taşıyan “Özürlü Sağlık Kurulu Raporu”nun düzenleme ilkelerini ve yöntemini belirlemektedir. Ülkemizde yaklaşık 377 sağlık kuruluşu tarafından neredeyse onbeş yıllık bir sürede yüzbinlerce kişiye verilmiş olan bu raporlarda binlerce hekimin imzası bulunmaktadır. Böylesine önemli bir Yönetmeliğin ve kapsamında çıkan raporların tıp bilimine ve hukuka uygun olup olmadığı ile ilgili ayrıntılı bir bilimsel inceleme, araştırma, bilimsel kanıt ve kaynak bulunmamaktadır. Bu bilimsel inceleme, kanıt ve kaynak eksikliğinin giderilmesine katkıda bulunmak amacı ile yapılmış; Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik (ÖSKRY) ve Ekleri, tıp bilimi, ulusal ve uluslararası hukuk çerçevesinde incelenmiştir. Bu kitap, yazarlarının yıllar boyu konu ile ilgili bilgi ve deneyimlerinden oluşan birikimle ve ayrıca UNICEF Türkiye ve T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün istemi ile hazırlanmıştır. Kitapta ilgili Yönetmelik altı ayrı kapsamda incelenmiştir. ÖSKRY ve çocukluk dönemi ile ilgili ön bilgiler; ÖSKRY’nin Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Kanunları ve ilgili diğer mevzuata uygunluğu; ÖSKRY’nin Uluslararası Sözleşmelere ve Karşılaştırmalı Hukuka uygunluğu; ÖSKRY maddelerinin tıp bilimi, ulusal ve uluslararası hukuka uygunluğu; ÖSKRY Ek 2-Özür Oranları Cetveli’nin bilimsel geçerliliği; ÖSKRY kapsamında rapor alan çocukların raporlarındaki sorunlar; özel gereksinimi olan çocukların gereksinimleri olan hizmetlere ve haklarına ulaşma süreçlerinin yapılandırılabilmesi için güncel bilimsel ve hukuki ilkelere uygun yeni bir modelin tanımlanması ana bölümleri oluşturmaktadır. Bu kitapta uluslararası hukuk alanında benimsenen ve İngiltere gibi ülkelerin mevzuatlarında da geçerli olan “özel gereksinimi olan birey” terimi kullanılmaktadır. Bu terim, “engelleri olan,” “engelli,” “özürlü,” “özrü olan” terimleri yerine kullanılmıştır. “Özel gereksinimi olan birey” terimi ile Türk Hukuku’nda bu sayılan terimler ile belirtilen bireyler kastedilmekte; “özel gereksinimi olan birey,” bu terimlerin yerine geçmektedir. Bu kitabın hazırlanmasını teşvik eden ve basımını sağlayan ve Türkiye’de tüm çocukların sağlığı, gelişimi için önemli katkılarını esirgemeyen UNICEF Türkiye Temsilcisi ve Sağlık Beslenme ve Erken Çocukluk Gelişimi Programı çalışanları’na; ülkemizde özel gereksinimi olan bireylerin Devletin vaad ettiği hak ve olanaklara kavuşmaları için yoğun çalışmalar gösteren T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na, ayrıca Müsteşar Yardımcısı Uz. Dr. Gazi Alataş, Yaşlı ve Özürlü Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Aylin Çiftçi, Özürlüboyu desteğini esirgememiş eski T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürü Prof. Dr. Sinan Yol’a, Halk Sağlığı Kurumu Başkanı Yrd. Doç. Dr. Mustafa Aksoy, Halk Sağlığı Kurumu Başkan Yardımcısı Dr. Bekir Keskinkılıç, eski Özürlüler Dairesi Başkanı Sn. Kadir Ekinci, şimdiki Başkanı Dr. Banu Ekinci’ye; yeni modelin gelişimi için araştırmaları ile katkı veren Yrd.Doç.Dr. Bahar Bingöler Pekcici, Uz.Tuğba Karaaslan, Uz.Dr. Hakan Balta, Uz.Dr. Özlem Gülümser, Uz.Dr. İclal Ayrancı Sucaklı’ya ve ülkemizdeki dokuz Gelişimsel Pediatri Bilim Dalı/Ünitesi çalışanlarına; Dünya Sağlık Örgütü’nde ülkemizi uzun yıllardır temsil ederek International Classification of Functioning (ICF) gibi engellilik alanında çığır açan bir aracın geliştirilmesinde öncülük etmiş Dr.Tevfik Bedirhan Üstün’e; çok değerli zamanlarını, emek, bilgi ve deneyimlerini vererek bu kitabın Bölüm V’indeki verilerin geliştirilmesini sağlayan Yrd.Doç.Dr. Şaziye Senem Başgül, Prof. Dr. Murat Çakmak, Prof. Dr. Harun Doğru, Prof.Dr. Mesiha Ekim, Yrd.Doç. Dr.Fatma Tuba Eminoğlu, Prof. Dr. Mehmet Ertem, Doç.Dr.G.Aydan Genç, Prof.Dr. Haydar Gök, Doç.Dr. Talia İleri, Doç. Dr. Zarife Kuloğlu, Prof.Dr. Şehim Kutlay, Prof.Dr. Zeynep Şıklar, Doç.Dr. Serap Tıraş Teber, Prof.Dr. Birkan Sonel Tur, Doç.Dr. Tayfun Uçar’a; bu kitabın geliştirilebilmesi için bilgi ve deneyimlerini bizimle paylaşan Sn.Sema Yol, Doç.Dr. Murat Varlı, Fizyoterapist Emel Varlı, Sn.Arife Avşar, Sn.Dilek, Mehmet Canpolat; alana umut ve azmi ile büyük katkıda bulunan Şeyda Canpolat’a, tüm diğer çocuklarımız ve ailelerine derin teşekkür borçluyuz. Umudumuz, bu kitapta yer alan bulgu ve sonuçların özel gereksinimleri olan çocuklar için bundan sonra geliştirilecek düzenlemelere ışık tutması, sorunların giderilmesi ve tekrarlamamasıdır.
İlgi Ertem N.
Münci Çakmak
Canan Ünal
Canan Gül Gök
Yorumlar (0)